Kratka historija udruženja

Udruženje filmskih radnika Bosne i Hercegovine je profesionalna organizacija koja okuplja filmske radnike, autore i umjetnike, one koji profesionalno obavljaju poslove iz filmske djelatnosti. Udruženje je osnovano 1951. godine, pod nazivom Savez filmskih radnika BiH. Tada je ova organizacija brojala oko 20 članova, među kojima su najistaknutiji bili njegovi osnivači: Žika Ristić, Mišo Finci, Pjer Majhrovski, Eduard Bogdanić, Kaća Rundo, Slobodan Jovičić, Tomo Janić i Đokica Jolić. Prva predsjednica Udruženja bila je Sida Marjanović, a generalni sekretar Pjer Majhrovski. Na inicijativu Udruženja filmskih radnika BiH dolazi do formiranja posebnog preduzeća za snimanje dokumentarnih filmova – Studio filma. Također na inicijativu Udruženja osniva se Preduzeće za proizvodnju kratkometražnih filmova – Sutjeska film. Od 1960. do 1972. Udruženje je aktivno učestvovalo u kulturnom životu BiH, boreći se za afirmaciju filma među širom publikom. Mnogi članovi Udruženja su se, pored svog profesionalnog rada, bavili filmskom kritikom i publicistikom. Godine 1967., na inicijativu Udruženja, osnovano je novo preduzeće, koje se trebalo prevashodno baviti igranim filmom. Udruženjem su rukovodili: Toma Janić, Vlado Branković, Slobodan Jovičić, Milan Kosovac, Edo Bogdanić, Suad Mrkonjić, Midhat Mutapčić, Žika Ristić, Dragan Resner, Nenad Dizdarević, Miljenko Uherka, Nedžad Begović, Benjamin Filipović, Milenko Prstojević, Faruk Lončarević, Bakšić Čamo, Ines Tanović, Elma Tataragić i Nermin Hamzagić. Trenutna predsjednica Udruženja filmskih radnika je glumica Alena Džebo.

UFRFBiH kontinuirano radi na promociji domaće kinematografije i filmskih radnika, a također aktivno učestvuje u formiranju i usmjeravanju bh. kinematografije.
Samo u toku prethodnih 30 godina naši članovi osvojili su najprestižnije filmske nagrade u svijetu, i to: i to: Danis Tanović – nagradu Američke akademije OSCAR za film NIČIJA ZEMLJA, Ahmed Imamović – FELIX-a, nagradu Europske filmske akademije za film 10 MINUTA; Srđan Vuletić – Tigra Rotterdam Film Festivala za film LJETO U ZLATNOJ DOLINI, Pjer Žalica – Nagradu Sarajevo Film Festivala i Srebrenog Leoparda Locarno Film Festivala za GORI VATRA, te Jasmila Žbanić – Zlatnog medvjeda za najbolji film na Berlinaleu 2006 za film GRBAVICA, Grand prix  za igrani film SNIJEG, Aide Begić na Cannes Film Festivalu; Danis Tanović za film EPIZODA U ŽIVOTU BERAČA ŽELJEZA te za film SMRT U SARAJEVU na Berlinaleu, te 2019 nagrade za koprodukcijske filmove ŠAVOVI Miroslava Terzića (scenaristice Elme Tataragić) i BOG POSTOJI, ZOVE SE PETRUNIJA u režiji Teone Mitevske (scenaristice Elme Tataragić), te 2020 za film OTAC Srdana Golubovića (producenata Amra Bakšić Čamo i Adisa Đape). Film QUO VADIS, AIDA? Jasmile Žbanić u produkciji Damira Ibrahimovića koji je premijerno prikazan na filmskom festivalu u Veneciji bio je nominiran za nagradu Oscar Američke akademije u kategoriji Najboljeg međunarodnog filma.

S deset stalnih i još toliko povremenih projekata, od kojih ćemo se osvrnuti samo na najznačajnije, Udruženje filmskih radnika je vrlo aktivno udruženje usmjereno na dobrobit domaće kinematografije i autora. UFR organizira dodjelu nagrada „Ivica Matić“, koja se dodjeljuje jednom godišnje članovima Udruženja za uspjeh u prethodnoj godini i/ili doprinos bh kinematografiji. Ovo je jedina strukovna nagrada za filmske radnike u BiH. Od 2003. godine UFR organizuje BH Film program Sarajevo film festivala. U okviru ovog programa prikazujemo cjelokupnu godišnju profesionalnu produkciju bh. filma. Ove godine Program je prikazao 53 filma, od čega 27 svjetskih premijera, ugostio autore i filmske ekipe, a broj gledatelja je premašio 3000. Također, nezaobilazan dio ovog programa je od 2009. godine postao segment u kojem prikazujemo studenstke filmove s bh filmskih škola. Već trinaest godina ovaj program nagrađuje tri najbolja studentska filma, te na taj način ohrabruje i promovira rad bh studenata filma. 2011. i 2017. godine objavili smo i katalog snimajućih lokacija “Filming locations in BiH”, čiji je cilj promocija Bosne i Hercegovine kao atraktivne zemlje za snimanje filmova, a trenutno radimo na pripremi novog kataloga koji će promovirati lokacije za snimanje u Kantonu Sarajevo. Od 2015. godine Udruženje filmskih radnika je punopravna i aktivna članica organizacija European Film Promotion i Film New Europe, što pomaže promociji i konkurentnosti bh. kinematografije i bh. filmskih autora na Evropskoj i svjetskoj sceni. U proteklim godinama učestvovali smo u važnim programima koje nude ove organizacije zemljama članicama, a ove godine je film EKSKURZIJA Une Gunjak uvršten u EFP selekciju 10 evropskih filmova koje su režirale žene na Filmskom festivalu u Sydneyu. Od 2018. godine Udruženje filmskih radnika pristupilo je, skupa s još deset evropskih zemalja, projektu European Film Challenge, programu namijenjenom promociji Evropske kinematografije, koji se već pet godina uspješno sprovodi. Ovaj program kofinansira Kreativna Evropa / MEDIA program Evropske Unije. Još jedan EU finansiran projekat Udruženje je pokrenulo 2023., gdje je u partnerstvu s Akademijom scenskih umjetnosti u Sarajevu i Fakultetom dramskih umjetnosti u Cetinju sprovelo “Shoot your film” projekat, a kao dobitnik granta Culture and Creativity for Western Balkans. Kroz niz radionica studenti su razvijali svoje filmske projekte, a rezultat ovog projekta su dva finalizirana kratka filma, koji su premijerno prikazani u ovogodišnjem BH Film programu.  Svake godine, Udruženje filmskih radnika kandidira jedan bosanskohercegovački film za nagradu Oscar Američke filmske akademije. Na osnovu ove kandidature je Danis Tanović osvojio Oscara 2002. godine za film NIČIJA ZEMLJA, a Jasmila Žbanić je nominirana za ovu prestižnu nagradu s filmom QUO VADIS, AIDA?. Udruženje filmskih radnika poseban fokus stavlja na online promociju bh kinematografije, te smo napravili Bazu BH filma, koja sadrži podatke o svim bh filmovima i autorima, a radi se o projektu na kojem se kontinuirano radi, te se svake godine ažuriraju podaci autora i dodaju najnoviji filmovi. Baza i web stranica bhfilm.ba, na kojoj objavljujemo sve važne novosti vezane za bh film, imaju godišnje preko 300.000 posjeta, što najbolje govori o potrebi i značaju ovog projekta. Osim navedenih projekata, Udruženje filmskih radnika od 2015. svake godine 21. decembra, u suradnji s kinom Meeting Point, organizira obilježavanje Međunarodnog dana kratkog filma i, po izboru publike, nagrađuje najbolje kratke bh filmove u prethodnoj godini. Vrlo važnom smatramo i promociju van granica BiH, od kojih bismo izdvojili dugogodišnju suradnju s BH Film Festivalom u New Yorku (SAD), BiH Looks Around Festivalom u Bottropu (Njemačka), te Zagreb Film Festivalom, a ove godine prezentirali smo najnovije bosanskohercegovačke filmove i na festivalu Kino Kosova u Bernu (Švicarska).